Gerhard Richter - Najdroższy mistrz sztuki współczesnej
Gerhard Richter to absolutny fenomen. W samym roku 2012 jego dzieła czterokrotnie przekroczyły na aukcjach sumę 15 milionów dolarów. Słynny niemiecki malarz stał się najdroższym żyjącym artystą na świecie.
W 1963 roku w Dusseldorfie Gerhard Richter wraz ze swoim przyjacielem Sigmarem Polke zaczęli ,,realizm kapitalistyczny’’ – przerabiając zdjęcia z aparatów fotograficznych. Była to swoista ironia na temat statusu malarstwa w dobie fotografii. Na pracach Richtera po 1962 często widniały krajobrazy, martwa natura, a także jego rodzina. Wszystkie te obrazy zostały zarchiwizowane w atlasie, który wystawiono w 1972 roku. Richter uznał się w pewnym okresie za reprezentanta niemieckiego Pop Art On. Richter zajmował się reprodukcją czegoś, co samo w sobie jest reprodukcją. Charakterystycznym motywem Richtera pozostawała fotografia – jego obrazy przypominały niewyraźne, rozmyte zdjęcia z aparatu. Artyści pop artu dążyli do zobrazowania cywilizacji wielkomiejskiej i odpowiedzi na doświadczenie kultury masowej. Andy reprodukował sitodrukiem zdjęcia, portrety znanych osób, przedmioty, puszki zupy, Roy Lichtenstein fragmenty komiksów lub obrazy w komiksowym stylu.
„Dążę bez zamiarów, bez systemu, bez kierunku, nie mam programu, nie mam stylu, nie mam troski”. Gerhard Richter.
I kolejny cytat dzisiejszego bohatera wpisu: dopisał na marginesie „Alles sehen, nichts begreifen” („Widzieć wszystko, nie chwytać niczego”) do pracy z 1967 roku można by uznać za motyw przewodni, pod którym Richter kwestionuje problem widzenia i patrzenia, także przejrzystości przez najróżniejsze sposoby i techniki. Na wystawie w Kunsthaus Zurich jest taki plakat, gdzie Richter zestawił wiele w dużym zbliżeniu zdjęć, samej faktury farby na płótnie, w czerni i bieli. Z daleka wyglądają jak góry czy nadmorskie pejzaże z oddali jak skóra, lub woda, mapy jakiś miejsc.
Stałam długo wpatrzona w to dzieło.
Gerhard Richter badał tym samym możliwości i granice odbioru wizualnego oraz wiedzy z niego czerpanej. Jego obrazy mają wiele inspiracji – to przemalowane zdjęcia bliskich, są też pejzaże, albo na fotografiach przedstawiających pejzaż artysta rozciera farbę. Malował też ogromnych rozmiarów abstrakcyjne panoramy.
Urodzony w Dreźnie w 1932 roku Richter był synem nauczyciela matematyki i fizyki a matka była córką znanego przed wojną pianisty. W 1943 Gerhard z powodu braku pieniędzy opuścił szkołę i terminował jako malarz reklamowy. Po wojnie na Akademii Sztuk pięknych w Dreźnie a 2 miesiące przed wybudowaniem muru, udał się na Zachód, by kontynuować naukę w Akademii Sztuki w Düsseldorfie.
Młody artysta w latach 60tych wzbudził sensację swoimi fotorealistycznymi obrazami z motywami zaczerpniętymi bezpośrednio z rodzinnego albumu w domu.
W czasach i środowisku, w którym dominowała sztuka eksperymentalna, abstrakcyjna, obrazy Richtera wzbudzały sensację.
Richter mawiał, że zdjęcia naturszczyków z wakacji są ciekawsze niż dzieła impresjonistów, bo nie zmyślone, bo przedstawiają rzeczywisty świat. Niejednokrotnie obraz stworzony z fotorealistyczną dbałością rozmywał artysta lub rozcierał, że wyglądał jak poruszone zdjęcie, zamglone przez kiepską jakość reprodukcji, kiepską jakość aparatu lub za długim naświetlaniem.
Dodam, że Richter pomagał sobie rzutnikiem, ale nie takim jaki znamy dzisiaj. Pod rzutnik stworzony z soczewek i luster wkładał zdjęcie i rzucał na puste płótno. Odrysowywał. I to z wielką precyzją. Na wystawie w Zurichu jest również film jak artysta pracuje.
Po romantycznych pejzażach artysta ograniczył swoją paletę do skali szarości.
I znów myślę, że Richter jest mistrzem.
Łamał schemat malowania w jednym stylu. Ciągle szukał i odkrywał nowe kontynenty sztuki. Za każdym razem, kiedy nowa metoda, którą eksplorował, z powodzeniem zadomowiła się na rynku sztuki, zaczynał poszukiwania nowych środków wyrazu.
Po figuratywnym malarstwie w szarościach nastąpiły monochromatyczne szare obrazy, które przedstawiały pejzaże miejskie, góry itd.
Potem poszedł w kolejne formy abstrakcji w kolorowych „Vermalungen”, które sprawiły, że motyw obrazowy stał się nierozpoznawalny. Na wystawie, z której możecie obejrzeć film poniżej studiowałam te abstrakcyjne obrazy. Byłam zafascynowana wyszukiwałam co było pod spodem, czy artysta rozmazał coś konkretnego? Czy to od początku była abstrakcja? Czy już się stał obraz abstrakcją po akcie rozmazania, rozmalowania płaszczyzn?
Wszechstronność przewija się przez całą twórczość Gerharda Richtera.
Nie jest „tylko” malarzem, ale także rzeźbiarzem i fotografem, rysuje, maluje akwarelami, tworzy performance i instalacje. Jego fotografie i grafiki są obecnie tak samo poszukiwane jak jego obrazy, z wysokimi cenami włącznie. Jego obrazy zajmują całe pomieszczenie i powstają przy pełnym wysiłku fizycznym.
Jego sława i wysokie ceny są czasem przerażające dla samego artysty, co swobodnie przyznał w wywiadzie dla Die Zeit w 2015 roku. Nie umniejsza to jednak popularności jego dzieł. Richter jest artystą, który pomimo swojego znaczącego statusu, pozostał wierny sobie i woli pozwolić, aby to jego sztuka mówiła, zamiast wystawiać się na scenie.
W 2011 roku jego obraz olejny „Świeca” z 1982 roku osiągnął cenę prawie 12 milionów euro na aukcji zorganizowanej przez jeden z największych domów aukcyjnych. Obraz jest częścią serii, którą Richter namalował na początku lat 80. w swoim lekko zamazanym, fotorealistycznym stylu. Nawiasem mówiąc, brytyjski muzyk Eric Clapton jest uważany za najważniejszego prywatnego kolekcjonera Gerharda Richtera, posiadającego ponad 50 prac. I to pomimo faktu, że prace Richtera są najdroższe spośród wszystkich żyjących artystów na rynku sztuki. W tej chwili dzieła Richtera są jeszcze droższe.
Na wystawie w Zurichu widziałam obrazy i zdjęcia z wszystkich chyba epok malarskich artysty. Zarówno duże obrazy jak i maleńkie zdjęcia zapierają dech w piersiach.
