Georgia O’Keeffe
Mając 15 lat, a może 16, usłyszałam od znajomej Amerykanki, o Georgii O’Keeffe. Znajoma w ten sposób chciała mnie zmotywować. Wiedziała o moich marzeniach i planach studiów na Akademii Sztuk Pięknych. Przyznaję szczerze, niewiele wiedziałam wtedy o sztuce. Georgia O’Keeffe była pierwsza SŁYNNĄ Artystka którą poznałam. Co za wspaniała inspiracja i wzór!
Artystka Georgia O’Keeffe była, a właściwie jest, najsłynniejszą artystką amerykańskiego modernizmu*. Była uznana i popularna za życia. Jej sztukę wystawiano w wielu muzeach na świecie. To właśnie ona była najdroższą żyjącą artystką w pierwszej połowie XX wieku.
Mądra, pracowita i skromna, a także niezależna. Feministka.
Ma własnie retrospektywną wystawę w Bazylei w Fundacji Beyelera.
Namalowała wiele setek obrazów, które w abstrakcyjny sposób pokazywały całkiem zwykłe motywy, jak kwiaty i pejzaże.
Żyła 98 lat i całe swoje życie była związana ze sztuką.
Jak to się zaczęło
Georgia O’Keeffe urodziła się 15.11.1887 roku i wychowała na wsi w Wisconsin. Jej rodzice, Francis Calyxtus O’Keeffe i Ida Totto O’Keeffe, pracowali na farmie i zajmowali się hodowlą bydła. Matka miała korzenie holenderskie i węgierskie, a rodzina ojca pochodziła z Irlandii. Mama Georgii chciała być lekarzem, więc marzyła i nakłaniała swoje siedmioro dzieci do nauki w tym kierunku.
Wczesne lata szkolne
Georgia od małego rysowała i interesowała się naturą. Rodzice docenili jej talent i zapisali ją na zajęcia do akwarelistki. Chodziła do szkoły prowadzonej przez surowe zakonnice, dlatego bardzo szybko musiała dorosnąć. Rodzina z powodów finansowych i zdrowotnych przenosiła się wielokrotnie, ale Georgia mieszkała wtedy u ciotki. Była samodzielna i niezależna. Dołączyła do rodziny w 1903 roku, kiedy miała 15 lat i była już początkującą artystką napędzaną przez niezależnego ducha. W wieku nastoletnim wyróżniał ją indywidualizm, ubierała się i zachowywała inaczej niż pozostali uczniowie, ale była lubiana. Już wtedy można było zauważyć jej ogromny talent artystyczny.
Pomimo rodzinnych trudności finansowych, O’Keeffe wyjechała na studia do Chicago, gdzie uczęszczała do Art Institute of Chicago, ucząc się u Johna Vanderpoela w latach 1905-1906. Zajęła czołowe miejsce w swojej klasie, ale zachorowała na tyfus i musiała wziąć rok przerwy, aby dojść do siebie. Po powrocie do zdrowia, O’Keeffe wyjechała w 1907 roku do Nowego Jorku, aby kontynuować studia artystyczne. Brała udział w zajęciach w Art Students League, gdzie uczyła się technik malarstwa realistycznego. Jedna z jej martwych natur, Dead Rabbit with Copper Pot (1908), przyniosła jej nagrodę w postaci uczestnictwa w letniej szkole Ligi w Lake George, w stanie Nowy Jork.
Praca
Jesienią 1908 roku problemy finansowe rodziny pogłębiły się jeszcze bardziej. Georgia nie wróciła na studia, lecz wyjechała do Chicago i podjęła pracę jako grafik i rysownik. W tym okresie zapewne nie miała czasu na malarstwo, a dodatkowo miała też jakąś blokadę twórczą. Po jakimś czasie przeniosła się do Texasu i tam pracowała jako nauczycielka rysunku w szkole podstawowej.
Serce chce malować
Dopiero w roku 1912, pod wpływem innowacyjnych teorii Arthura Wesleya Dowa, którego spotkała podczas zajęć szkoły letniej zorganizowanej na Uniwersytecie Wirginii, zaczęła ponownie malować. Dow zachęcał twórców letniego kursu do wyrażania siebie poprzez harmonijną kompozycję i kontrasty światła i cienia. To jego teorie miały zasadniczy wpływ na procesy twórcze artystki.
Po tych plenerach powróciła do Teksasu, gdzie uczyła na wyższej uczelni w Canyon, na południe od Amarillo, na wydziale sztuki na West Texas State Normal College.
Nowy Jork
Na początku 1916 roku Anita Pollitzer, koleżanka ze szkoły Georgii, zaniosła kilka prac Georgii do słynnej Galerii 291. Właścicielem galerii był słynny fotograf i galenik, Alfred Stieglitz.
Te prace musiały być niesamowite, bo od razu zostały wystawione w galerii. Georgia O’Keeffe była w tej galerii już wcześniej w 1908 roku, ale nie poznała wtedy właściciela. Skontaktowała się ze słynnym Stieglitzem po raz pierwszy, kiedy dotarła do niej wiadomość o wystawieniu jej 10 rysunków, W kwietniu 1917 roku miała miejsce pierwsza wystawa Georgii w Galerii 291. Były to akwarele z Teksasu.
W Nowym Jorku zaczęła malować obrazy olejne, a nie jak dotąd akwarele. W latach dwudziestych O’Keeffe rozpoczęła malarstwo wielkoformatowe. Były to obrazy przedstawiające abstrakcyjne kwiaty. Kwiaty były powiększane i upraszczane, nawet dziś obrazy są nowoczesne, genialne w formie i w kolorze.
W roku 1924 powstał jej obraz zatytułowany „Petunia, II”, który pokazano na wystawie w roku 1925. Wykonała też wiele obrazów budynków w Nowym Jorku: „Miasto nocą i Nowy Jork Nocą”, 1926, oraz „Radiator Building Nocą, Nowy Jork, 1927.
Nie mówcie do mnie: pani Stieglitz
Wkrótce po przyjeździe Georgii do Nowego Jorku Stieglitz zabrał ją do swego rodzinnego domu nad jeziorem George w górach Adirondack. Stieglitz znalazł dla Georgii miejsce do mieszkania w pracowni swojej kuzynki i dosłownie roztoczył opiekę nad nią podczas jej pobytu.
Jak to bywa w takich relacjach, gdzie obie osoby inspirują siebie nawzajem, tych dwoje zakochało się w sobie. Dla Georgii, Stieglitz opuścił żonę, Emmeline Obermeyer Stieglitz, a po rozwodzie w 1924 roku, Georgia i Alfred pobrali się. Zimy i wiosny spędzali na Manhattanie, lata i jesienie nad jeziorem George.
Stieglitz upodobał sobie Georgię jako modelkę. Tworzył jej fotografie od momentu, gdy odwiedziła go w Nowym Jorku w 1917 roku w związku ze swoją wystawą. W latach 1918 – 1937 wykonał ponad 300 portretów. Większość zdjęć erotycznych pochodzi z pierwszych lat ich małżeństwa. W lutym 1921 roku 45 fotografii Stieglitza, w tym wiele zdjęć i aktów Georgii, przedstawiono na wystawie retrospektywnej w Galeriach Andersona. Fotografie Georgii wzbudziły ogólną sensację.
Od roku 1923 Stieglitz organizował corocznie wystawy prac Georgii. W latach dwudziestych stała się jedną z czołowych artystek amerykańskich. Jej prace co roku zyskiwały na cenie. Oczywiście krytycy, głównie mężczyźni mówili, że maluje waginy w dużym powiększeniu. Georgia zaprzeczała i malowała dalej.
W 1928 roku sześć z jej obrazów, w tym cała sprośna seria z irysami sprzedana została za 25 000 dolarów amerykańskich, co było największą sumą, jaką kiedykolwiek zapłacono za obrazy żyjącego amerykańskiego artysty. To przyciągnęło oczywiście uwagę mediów.
Inspirujący Nowy Meksyk
O’Keeffe latem 1929 znalazła nowe inspiracje. Po raz pierwszy odwiedziła północny Nowy Meksyk. Pejzaż, architektura i lokalna kultura Navajo zainspirowały ją do tego stopnia, że powracała do Nowego Meksyku wielokrotnie, aby tam malować. W tym okresie powstały tak kultowe obrazy jak Czarny Krzyż, Nowy Meksyk, Krowia Czaszka: Red, White and Blue i Ram’s Head, Hills i White Hollycock.
W latach 40. twórczość O’Keeffe została uhonorowana retrospektywami w Art Institute of Chicago (1943) oraz w Museum of Modern Art (1946), która była pierwszą wystawą retrospektywną twórczości kobiety w tym muzeum.
O’Keeffe przemieszczała się między Nowy Jorkiem, gdzie mieszkała ze Stieglitzem, a pracownią w Nowym Meksyku. Szczególnie zainspirowało ją Ghost Ranch, na północ od Abiquiú, dlatego w 1940 roku postanowiła zamieszkać w tamtejszym domu. Pięć lat później O’Keeffe kupiła drugi dom w Abiquiú. Dziś tam jest Muzeum Artystki i polecam każdemu kto interesuje się sztuką.
W latach czterdziestych Stieglitz miał romans, ich relacja, choć luźna, pozostała do końca przyjacielska. W późniejszych latach zdrowie Stieglitza pogorszyło się i 13 lipca 1946 roku, w wieku 82 lat, doznał śmiertelnego udaru. O’Keeffe była przy nim, gdy umierał i była wykonawcą jego majątku.
W 1949 roku, O’Keeffe przeniosła się do Nowego Meksyku. Dalej była znana i szanowana jako artystka. W latach 50. i 60. O’Keeffe spędzała większość czasu na podróżach po świecie, znajdując nowe inspiracje w odwiedzanych miejscach. Wśród jej nowych prac znalazła się seria przedstawiająca widoki chmur z lotu ptaka, widoczna na obrazie Sky above Clouds.
W 1970 roku retrospektywa jej prac w Whitney Museum of American Art w Nowym Jorku przywróciła jej popularność. Była to pierwsza duża wystawa od śmierci męża i marszanda.
Tworzyć do końca swoich dni
Pod koniec życia O’Keeffe cierpiała na zwyrodnienie plamki żółtej i zaczęła tracić wzrok. Z powodu słabnącego wzroku, w 1972 roku namalowała swój ostatni obraz olejny bez pomocy, jednak jej chęć tworzenia nie osłabła. Z pomocą asystentów kontynuowała tworzenie sztuki i napisała bestsellerową książkę Georgia O’Keeffe (1976). „Widzę, co chcę namalować”, powiedziała w wieku 90 lat. „To, co sprawia, że chcesz tworzyć, wciąż tam jest”.
Zajęła się ceramiką i z pomocą asystenta tworzyła do końca swojego życia.
Pod koniec życia O’Keeffe przeniosła się do Santa Fe, gdzie zmarła 6 marca 1986 roku w wieku 98 lat. Zgodnie z wolą zmarłej malarki jej ciało spalono następnego dnia. Po kremacji Juan Hamilton, asystent, rozrzucił jej prochy z wiatrem, na ukochane przez nią Cerro Pedernal, które jest przedstawione na kilku jej obrazach.
Relacje z wystawy retrospektywnej z 2022 roku w Fundacji Beyeler w Bazylei możecie też śledzić na instagramie na @agajawo_art @agajawo_workshop i @polkinaobczyznie
*Modernizm – sztuka nowoczesna, awangardowa, umownie oznaczająca sztukę od lat 60tych XIX wieku do 70tych XXwieku.
